Εισαγωγικό σημείωμα: Με την ονομασία αυτή είναι γνωστές ομάδες αγίων, που ήσαν γιατροί και, σύμφωνα με την παράδοση, παρείχαν αφιλοκερδώς και αναργύρως (δωρεάν) τις υπηρεσίες τους προς τους πάσχοντες. Κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας μνημονεύονται «οι άγιοι και θαυματουργοί Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός, Κύρος και Ιωάννης,
Παντελεήμων και
Ερμόλαος,
Σαμψών και
Διομήδης και πάντες οι Άγιοι Ανάργυροι».
Το Μοναστήρι:
Θεμελιώθηκε επί δυναστείας Κομνηνών (1080). Βρίσκεται κοντά στο χωριό Μελισσότοπος και είναι η αρχαιότερη μονή της Π.Ε. . Το πρώτο μοναστηριακό συγκρότημα ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Παντελεήμωνα. Μετά την άλωση της Πόλης, το μοναστήρι τιμά και τη μνήμη των Αγίων Αναργύρων, Κοσμά και Δαμιανού.
Η παράδοση λέει ότι υπήρχε ένα θαυματουργικό αγίασμα της Παναγίας, που υπάρχει μέχρι σήμερα και αναβλύζει δεξιά του διάδρομου προς τους Ξενώνες, και οι ντόπιοι κάτοικοι είχαν χτίσει έναν μικρό ναό του Αγ. Παντελεήμονα στη θέση αυτή, όπου ο Αλέξιος Α’ Κομνηνός βρήκε ίαση μετά από ένα σοβαρό τραυματισμό κατά τις μάχες με τους Νορμανδούς του Ροβέρτου Γυισκάρδου και την εκδίωξη τους από το Δυρράχιο και την πόλη της Καστοριάς.
Το σημερινό καθολικό της μονής εγκαινιάσθηκε στις 8 Μαΐου του 1858 και εντυπωσιάζει με τις λιθανάγλυφες και μαρμαροανάγλυφες παραστάσεις. Ιδιαίτερα σημαντικό το τέμπλο στο οποίο οι παλαιότερες εικόνες χρονολογούνται από το 1763.
Η προσφορά των μοναχών ήταν σημαντική και κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα. Στα τέσσερα λείψανα της μονής ορκίζονται παλικάρια από τον Μητροπολίτη Γερμανό Καραβαγγέλη.
Την περίοδο της ακμής της μονής υπήρχε μεγάλη βιβλιοθήκη με αξιόλογα χειρόγραφα και βιβλία, ο μεγαλύτερος όγκος των οποίων καταστράφηκε από την μεγάλη πυρκαγιά του 1947. Από το 2001 το μοναστήρι έχει νέα βιβλιοθήκη, που είναι μια από τις μεγαλύτερες θεολογικές βιβλιοθήκες της Δυτικής Μακεδονίας.
Επίσης διαθέτει εντυπωσιακό αρχείο εφημερίδων και περιοδικών. Μετόχια της Ιεράς Μονής είναι: α) Ταξιαρχών Τσούκας, β) Αγίου Νικολάου Κορομηλιάς, γ) Αγίου Γεωργίου Επταχωρίου, δ) Ταξιαρχών Αετού.
Ιστορικά:
Το 1457 οι Κωνσταντινοπολίτες μοναχοί Κοσμάς και Δαμιανός έφτασαν εδώ και ανασύστασαν τη μονή, που έκτοτε τιμά τους Αγ. Ανάργυρους.
Έκτισαν εδώ νέο καθολικό και μερικά ακόμη κελιά, ενώ μετέφεραν μαζί τους ορισμένα ιερά κειμήλια και λείψανα αγίων από την Κωνσταντινούπολη, με σημαντικότερο το ξυλόγλυπτο τέμπλο της Παναγίας Βλαχερνίτισσας.
Περί το 1470 ο όσιος Νεκτάριος ασκητεύει για μικρό διάστημα εδώ και το 1734 η μονή καταστρέφεται από επιδρομές Τουρκαλβανών. Τότε, ο μοναχός Γεράσιμος ανακατασκευάζει το μοναστήρι το 1754 και ιδρύει σχολείο, όπως γινόταν εξάλλου στα περισσότερα μοναστήρια στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Στα τέλη του 1774, όπως αναγράφεται σε εγχάρακτη μαρμάρινη πλάκα στο προαύλιο χώρο της μονής, φιλοξενήθηκε ο Κοσμάς ο Αιτωλός πριν την δεύτερη περίοδο του ιεραποστολικού του έργου (1775-1776) στην Ήπειρο, Νότια Αλβανία, Δυτική Στερεά Ελλάδα. Το 1800 περίπου ανοικοδομείται ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής πάνω στο αγίασμα και το 1858 το νέο καθολικό της μονής, μια τρίκλιτη, ξυλόστεγη βασιλική, που σώζεται ως τις μέρες μας:
Κατά τη διάρκεια των τραγικών γεγονότων του Μακεδονικού Αγώνα, η μονή προσέφερε τα μέγιστα. Τον Αύγουστο του 1903 συγκεντρώθηκαν εδώ περίπου 5000 γυναικόπαιδα από τα γύρω χωριά μετά την εξέγερση του Ίλιντεν με πρωτοβουλία του τότε Μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανού Καραβαγγέλη για τη προσωρινή συντήρησή τους. Όμως, το φιλανθρωπικό έργο της μονής δεν σταματά εδώ, καθώς ήδη από τον 19ο αι. υπήρχε Ιερατική Σχολή και στη διάρκεια του 20ου λειτούργησε άσυλο ασθενών-απόρων ηλικιωμένων και παιδικές κατασκηνώσεις.
Την δεκαετία του 1930, μετά από εισήγηση του τότε Επισκόπου Ιωακείμ Λεπτίδη, στην Ιεραρχία και αυτή με τη σειρά της στο υπουργείο εξεδόθη Βασιλικό Διάταγμα και ανέλαβε την διαχείριση της Αγ. Παρασκευής Βασιλειάδας, των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Τσούκας και Αετού Φλώρινας, του Αγ. Νικολάου Κορομηλιάς και του Αγ. Γεωργίου Επταχωρίου, ως μετόχια της. Απέκτησε από δωρεές και διαχειρίζονταν μεγάλη κτηματική και κτηνοτροφική περιουσία καλλιεργώντας ακόμα και αμπέλια, τα υπερμεγέθη βαρέλια για την αποθήκευση του κρασιού μπορεί να τα δει κανείς μέχρι σήμερα.
Στον Εμφύλιο πυρπολήθηκε το καθολικό και καταστράφηκαν πολλά αρχεία της πλούσιας βιβλιοθήκης, με αποτέλεσμα η μονή να εισέλθει σε μια περίοδο παρακμής με μόνο μοναχό τον γέροντα Αμβρόσιο. Από το 1987 ξεκίνησε η ανασυγκρότηση και επέκταση της μονής, που διαθέτει πλέον πλήθος παρεκκλησιών και μια αξιόλογη βιβλιοθήκη.
Δευτέρα 1 Ιουλίου 2019, πανηγυρίζει η Ιερά Μονή Αγίων Αναργύρων Μελισσοτόπου επί τη ιερά μνήμη Αυτών.
Share this with your friends
e-amfia.blog 
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.